«Այս է մե­ղաց պտու­ղը, զոր ցա­նե­ցին հարքն մեր և եօթ­նա­պա­տիկ ժո­ղո­վե­ցին»: Այս ող­բեր­գա­կան տո­ղե­րը գրել է հայ պատ­միչ Մատ­թեոս ՈՒռ­հա­յե­ցին XI դա­րում. պատ­մի­չը դառ­նո­րեն մե­ղադ­րում է մեր նախ­նի­նե­րին` հայ­րե­նի­քի ան­կա­խու­թյունն ու ա­զա­տու­թյու­նը կորս­տյան մատ­նե­լու հա­մար:

Այն չորս տա­րուան փոր­ձու­թիւ­նը, ո­րուն մատ­նուե­ցաւ Թուր­քիոյ հա­յու­թիւ­նը, ե­թէ մէկ կող­մէն ի վեր հա­նեց մեր ցե­ղին անն­կուն կո­րո­վը, ապ­րե­լու և տևե­լու ան­նուաճ կամ­քը, ու եր­բեմն ալ կռուե­լու և պայ­քա­րե­լու ոյ­ժը, միւս կող­մէ ցայ­տե­ցուց նաև նկա­րագ­րին հո­ռի կող­մե­րը ա­նոր ա­մե­նէն նող­կա­լի ձևե­րո­վը:

Ես հե­ռու կմ­նամ հա­մա­մարդ­կա­յին բա­զում պա­տաս­խան­նե­րից ու կնտ­րեմ միայն մե­կը` մենք պետք է հա­րուստ լի­նենք, որ կա­րո­ղա­նանք բա­նա­կը զի­նել նո­րա­գույն զեն­քե­րով, տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով, հնա­րա­վո­րինս կա­րո­ղա­նանք նաև այդ ա­մե­նը ար­տադ­րել մեր երկ­րում, ա­պա­հո­վել պատ­մա­կա­նո­րեն շր­ջա­փակ­ման մեջ գտն­վող մեր երկ­րի բնակ­չու­թյան ապ­րե­լու ի­րա­վուն­քը, նաև դրա­նով ստի­պենք հարևան­նե­րին հար­գել մեզ:

«Ես նա­խան­ձա­վոր Աստ­ված եմ, իմ փառ­քը ու­րի­շին չեմ տա». Կտա­կա­րա­նի այս տո­ղե­րը հետևյալ միտ­քը հու­շե­ցին. «Փա­շի­նյա­նին ժո­ղո­վուր­դը որ­պես տեր ու փր­կիչ ըն­դու­նեց, հե­տո նա ին­քը Վա­տի­կա­նում հայ­տա­րա­րեց. «Ես Քրիս­տո­սի պես ե­կել եմ՝ սեր եմ քա­րո­զում»։

Զբա­ղեց­նե­լով ՀՀ վար­չա­պե­տի պաշ­տո­նը և լի­նե­լով Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան անվ­տան­գու­թյու­նը ե­րաշ­խա­վո­րող Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան ղե­կա­վար, գլ­խա­վո­րե­լով նաև ՀՀ Անվ­տան­գու­թյան խոր­հուր­դը, Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը չի ձեռ­նար­կել անհ­րա­ժեշտ հա­մա­պա­տաս­խան մի­ջոց­ներ` թշ­նա­մու կող­մից Շու­շիի գրա­վու­մը թույլ չտա­լու հա­մար` ի­մա­նա­լով հան­դերձ, որ Շու­շին իր դիր­քով ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նի Ար­ցա­խի հա­մար:

Ա­վա­րայ­րի ահ­ռե­լի թե­ման բազ­միցս է ար­ծարծ­վել հայ ազ­գա­յին կեր­պար­վես­տում։ Հան­րա­ճա­նաչ է ժո­ղովր­դա­կան նկա­րիչ և ա­կա­դե­մի­կոս Գրի­գոր Խան­ջյա­նի «Վար­դա­նանց պա­տե­րազ­մը»։

Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կար­ծես խե­լա­գար­վել են, բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տո­նա­տար ան­ձինք հան­դես են գա­լիս մե­կը մյու­սի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը հեր­քող հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րով, իսկ թե որն է ի­րա­կա­նու­թյու­նը, պետք է պար­զեն նա­խաքն­նու­թյան մար­մի­նը, քնն­չա­կան խում­բը` հա­րուց­վե­լիք քրեա­կան գոր­ծի շր­ջա­նակ­նե­րում:

Այ­սօր Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի սպա­սա­վոր­նե­րի կող­մից պաշտ­պա­նա­կան նոր ճա­կատ է հար­դար­վում։ Ձայ­ներ են լս­վում, իբր ընդ­դի­մու­թյու­նը չու­նի, չի ա­ռա­ջարկ­ում այն մե­խա­նիզ­մը, ո­րով կա­րող է ձևա­վոր­վել եր­կի­րը ժա­մա­նա­կա­վո­րա­պես կա­ռա­վա­րող ղե­կա­վար մար­մին։ Հս­տակ չէ նաև, թե ով­քեր և ինչ ճա­նա­պար­հով պետք է ըն­տր­վեն այդ մարմ­նում։

ՀՀ գլ­խա­վոր դա­տա­խազ Ար­թուր Դավ­թյա­նից, Ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյան տնօ­րեն Ար­մեն Ա­բա­զյա­նից, ՀՀ հա­տուկ քնն­չա­կան ծա­ռա­յու­թյան պետ Սա­սուն Խա­չատ­րյա­նից, Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան գլ­խա­վոր դա­տա­խազ Մհեր Ա­ղա­ջա­նյա­նից, նախ և ա­ռաջ, պա­հան­ջում եմ պար­զել, թե Շու­շին ինչ­պե՞ս է հան­ձն­վել թշ­նա­մուն, պար­զել բո­լոր ման­րա­մաս­նե­րով:

Եվ­րո­պա­յում տի­րող ան­հա­մա­ձայ­նու­թյան հետևան­քով Ա­սիան ըն­կավ թուր­քե­րի ձեռ­քը, նրանց առջև բաց­վե­ցին Թրա­կիո դար­պաս­նե­րը: Այ­նու­հետև, եվ­րո­պա­կան թա­գա­վոր­նե­րի միջև, Հիդ­րա­յի գլուխ­նե­րի պես ծա­գած վե­ճերն ու կռիվ­նե­րը քա­ջա­լե­րե­ցին թուր­քե­րին ա­վե­լի տա­րած­վել Եվ­րո­պա­յում։